Invloed in tijden van verandering

De start van een nieuw jaar is een goed moment om eens terug te blikken. Wat waren momenten die mij zijn bijgebleven? In positieve zin was zo’n moment de meerdaagse training die ik samen met Dick Rochat van Van Harte & Lingsma verzorgde voor de afdeling sturingsondersteuning van het politiekorps Brabant Zuid-Oost. Telkenmale reed ik met veel voldoening huiswaarts na afloop van de drie keer tweedaagse trainingen die we verzorgden.

Wat maakt dat deze training mij zo op het netvlies is bijgebleven? Laat ik die vraag eens met de kennis van nu proberen te beantwoorden. Misschien niet het allerbelangrijkste punt maar het eerste dat me te binnen schiet is de locatie. De training vond plaats in het voormalige klooster Willibrordhaeghe te Deurne. Een prima gekozen ambiance in een bosrijke omgeving die het mogelijk maakt om de inhoudelijke sessies af te wisselen met een wandeling. In het verlengde daarvan heb ik het avondprogramma als zeer plezierig ervaren. Rond de klok van vijven een snack en daarna door tot 20.00 uur en dan gezamenlijk aan tafel. Een prima opzet die zichtbaar gewaardeerd werd door de groep.

Een tweede punt dat ik hier naar voren wil brengen is het overleg dat ik voorafgaand aan de training had met Dick. We hebben redelijk dezelfde kijk op thema’s als leiderschap, cultuur en veranderkunde maar verschillen toch behoorlijk van elkaar. Gelukkig maar. We wilden geen ‘dichtgetimmerd’ programma maken waarin we ons zouden moesten haasten de opgestelde agendapunten te realiseren. Nee, het was onze ambitie om met de deelnemers in contact te komen en vooral dat zij met elkaar contact zouden hebben over fundamentele zaken. Ik denk dat we daar goed in geslaagd zijn. Merkwaardig eigenlijk dat naarmate je ouder wordt je een afnemende behoefte krijgt om te gaan ‘zenden’. Het vereiste ook een zekere moed van ons als trainer om inhoudelijk niets voor te bereiden. Je bent immers niet langer ‘in control’. Beiden realiseerden we ons dat hoe meer wij in control zouden zijn door kennisoverdracht te laten plaats vinden dit ten koste zou gaan van het contact met de deelnemers.   

De training startte met intakegesprekken op 10 april en de laatste dag van het derde blok op 29 juni. Gedurende die hele periode was er onduidelijkheid over de rol van de afdeling, de bezetting als gevolg van de landelijke reorganisatie. De training had dan ook niet voor niets de titel: ‘Invloed in tijden van verandering’ meegekregen. Een benaming die achteraf gezien goed gekozen was. Immers, ik vroeg me wel eens af of de training op het juiste moment werd gehouden. Hadden we niet beter na de reorganisatie en alle commotie moeten starten? Het antwoord dat ik nu zou formuleren is ondubbelzinnig ‘nee’! Deze specifieke context dwong de deelnemers zich namelijk uit te spreken wat zij wilden, waar hun drijfveren zaten en hun angsten en twijfels.

Dat brengt me op een derde punt: de openheid waarmee de deelnemers zich kwetsbaar durfden op te stellen. Dat is geen vanzelfsprekendheid, zeker niet in een macho cultuur als die van de politie. In de dialogen die we voerden, werden heel wat emoties geuit en blokkades aan de orde gesteld. Maar wat we gezamenlijk vaststelden was dat de ‘lucht die geklaard werd’ een positief effect had op de groep als geheel.En dat brengt me op het vierde en laatste punt: er is gedragsverandering gerealiseerd niet door nieuwe kennis aan te reiken maar door in gesprek te gaan, écht naar elkaar te luisteren en opnieuw betekenis te geven aan dingen. De waarde daarvan laat zich niet aflezen aan de hand van opgestelde leerdoelen of de formele agenda. Het ging niet zozeer om inhoud maar om het proces. Een proces dat ik meerdere politiemensen graag toewens.