Nieuw boek: De interne veranderaar

Zojuist is ons nieuwe boek ‘De interne veranderaar’ verschenen. Samen met collega adviseur Peter van den Boom heb ik me verdiept in de wondere wereld van het organisatietheater. Wie een tijdje meegaat in een organisatie, weet direct wat hiermee bedoeld wordt. Dagelijks spelen we een rol in ons eigen organisatietheater en voeren we een voorstelling op. Wie kent niet de situatie dat tijdens de strategiemeeting iedereen vol lof is over de ingezette koers maar dat die koers even later bij de toiletten flink ter discussie wordt gesteld.  De socioloog Erving Goffman schreef hierover: “We acteren beter dan we zelf beseffen”.

In ons boek verplaatsen we ons in de rol van de interne veranderaar. Wat zou die moeten met al die voorstellingen: verbieden, negeren of benutten? Het is een vraag die misschien wel vooraf gaat aan een bekende verandervraag als: “Hoe krijg ik mijn mensen mee?” Ik vermoed dat menig manager de organisatievoorstellingen zal negeren dan wel verbieden; slechts weinigen, zo vermoed ik, zullen de opgevoerde voorstellingen benutten. Natuurlijk is het zo dat verschillende voorstellingen buiten het gezichtsveld vallen van de leidinggevende. Maar er blijven voldoende voorstellingen over voor de interne veranderaar om hieruit effectieve veranderkracht te ontwikkelen. Want dat is waar het om gaat: aansluiten en energie genereren.

Uniek in de aanpak voor de interne veranderaar is dat er gestart wordt bij de beleving van de medewerkers (lees: het organisatietheater) en dat er langzaam wordt opgeschoven naar de ambitie van de organisatie.
De interne veranderaar komt dus niet binnen met zijn opvattingen, theorieën en modellen van de werkelijkheid maar sluit dus aan bij de context van de betrokkenen. Dat maakt hem kwetsbaar en krachtig tegelijk, omdat hij dat doet zonder vooroordelen uit te spreken. De interne veranderaar leert te interveniëren in de vele voorstellingen die mensen opvoeren op de organisatiebühne. Hij maakt daarbij onderscheid tussen de bovenstroomse schone schijn en de emotievolle onderstroom die de ware opvattingen weer geeft.  
Verder is kenmerkend voor de interne veranderaar dat hij de spelers zelf laat reflecteren op hun organisatiespel. Nooit in de verwijtende sfeer maar wel vanuit een oprechte nieuwsgierigheid. De interne veranderaar creëert daarmee een veilige omgeving waarin hij nieuwsgierigheid en confrontatie combineert door tegendraadse en prikkelende vragen te stellen. Elke voorstelling die zich voordoet, is daarmee een kans om de organisatieambitie dichter bij te brengen.

In ons boek beschrijven we vier rollen met bijbehorende competenties en interventiemethoden waar de interne veranderaar zich van kan bedienen. Als toeschouwer observeert hij wat er speelt. In de coachrol laat hij de spelers reflecteren op hun eigen spel. De tegendraadse prikkelende vragen, paradoxen en confrontaties die hij als nar plaatst, leiden tot het bespreekbaar maken van de werkelijkheid. Als concretiseerder laat hij zich niet misleiden door mooie woorden en prachtige intenties van de spelers en verbindt hij mensen aan de organisatieambities.
Groei realiseren door te ontwikkelen van binnenuit: wie wil dat niet?

N.B. Dit boek wordt ook verkocht onder de titel: ‘Theatervoorstellingen in organisaties’